İDİL BİRET Piyano Resitali
İdil Biret'den Beethoven ve Chopin yorumları...
PROGRAM
Beethoven : Sonata Op. 10 No. 3
Presto
Largo e mesto
Menuetto:Allegro
Rondo: Allegro
Sonata Op. 109
Vivace ma non troppo –Adagio espressivo – Tempo I Prestissimo
Andante, molto cantabile ed espressivo
ARA
Chopin Nocturne Op. 55 no.2
Chopin 12 Etüd Op. 25
Üç yaşında piyanoya büyük istidat gösteren Ídil Biret ilk derslerini Ankarada Mithat Fenmenden aldı. TBMM'nin 1948 yılında çıkardığı özel kanunla sekiz yaşında Fransaya gönderildi ve büyük Fransız müzisyeni Nadia Boulanger'nin gözetiminde Paris Konservatuvarında okuyarak onbeş yaşında birincilikle mezun oldu. Daha sonra, 20. asrın en büyük piyanistlerinden Alfred Cortot ve Wilhelm Kempff ile çalıştı. Hiç bir piyano yarışmasına katılmayan Idil Biret onaltı yaşından itibaren Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Londra Senfoni, Dresden Filarmoni gibi dünyanın büyük orkestraları ve Leinsdorf, Monteux, Keilberth, Scherchen gibi büyük şefleri ile beş kıtayı kapsayan iki bin'e yakın konser verdi ve bir çok festivale katıldı. Van Cliburn (ABD), Kraliçe Elisabeth (Belçika), Busoni (Italya) Franz Liszt (Weimar, Almanya) gibi ünlü piyano yarışmalarında jüri üyeliği yaptı; Fransa, Polonya, Íngiltere, Ítalya, ABD ve Türkiyede ödül ve nişanlar aldı. Biret bu güne kadar EMI, Decca, Atlantic/Finnadar, Naxos ve diğer firmalar için Amerika ve Avrupada 100 plak kaydetmiştir. Bunlar arasında müzik tarihinde ilk kez komple diziler olarak seslendirilen Chopin'in bütün piyano eserleri ve Beethoven'in dokuz senfonisinin Liszt tarafından yapılan piyano uyarlamaları ile Brahms ve Rachmaninof'un bütün piyano eserleri, Boulez'in üç piyano sonatı, Ligeti'nin etüdleri ve Stravinsky'nin Ateskuşu bale müziginin piyano uyarlaması da yer almaktadır. Bu kayıtlar Polonyada Chopin Büyük Ödülü, Fransada Altın Diyapazon dahil pek çok ödül almış olup Amerika, Avrupa ve Uzak Doğuda 3 milyon adet civarında satılarak büyük bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır. Repertuarında yüzden fazla piyano konçertosu olan Ídil Biret'in eski ve yeni kayıtlari kendi etiketi İdil Biret Arşivi (IBA) üzerinde Naxos tarafından bütün dünyaya dağıtılmaktadır. Bu çerçevede Beethoven'in 32 Piyano Sonatı, 5 Konçertosu ve Korolu Fantezisinin kayıtları da tamamlanmış olup bunlar 9 Senfoni uyarlaması ile birlikte IBA serisinde 19 CD kutu içinde dünya dağıtımına girmistir.
İdil Biret'in Fransız yazar Prof. Dominique Xardel ile birlikte hazırladığı müzik üzerinde düşüncelerini ve yaşam hikayesini konu alan "Fransada bir Türk piyanisti" adlı kitap 2006 yılında Buchet/Chastel yayınevi tarafından Fransada yayınlanmış, kitabın Türkçe tercümesi 2007 yılında Can Yayınevi tarafindan ülkemizde ve Staccato Verlag tarafindan da Almanyada yayınlanmış olup İngilizce tercümesi de 2009 yılında basılmıştır. 2007 yılında Chopin'in bütün piyano eserleri kayıtları ve konser icraları ile Polonya kültürüne yaptıgı katkılar nedeniyle Cumhurbaşkanı Lech Kaczsnky Ídil Biret'i Polonyanın en üst nişanı olan "Yüksek Liyakat Madalyası" (Krzyzem Kawalerskim Ordera Zaslugi) ile taltif etmiştir.
İdil Biret 2012 Şubat ayında Amerikada Yale Üniversitesinde verdiği konser sonrası Hindemith'in iki konçertosunun CD kaydını yapmış, Mart ayında Güney Amerikada yaptığı turnede Kolombiya, Peru, Sili, Arjantin ve Brezilyada konserler vermiştir. Sanatçı, Mayıs ayında İngiltere ve İskoçyada konserler verip ustalık sınıfları yönetmistir. Eylül ayında Fransada verecegi konserler sonrası Kasım ayında Sanghayda bir konser verip piyano yarısmasında jüri üyesi olacak, Aralık ayinda ise üç Hindemith konçertosunu daha kaydetmek için Amerikaya gidecektir. Temmuz ve Ekim aylarında IBA etiketiyle 41. ve 42. CD ler yayınlanacaktır (Schumann).
