Selamlar, bugün üzerinde uzun süre düşünüp sonra pek çok teorik ve pratik dersler çıkardığım bir set-up tan bahsedeceğim. Öncelikle şunu belirtmek isterim ki, Kurt Cobain‘in gitar sound’u çok farklı bir evrim süreci geçirdi ve en son hali salt kullandığı pedallar açısından değil; akort düzeni ve kayıt tekniği açısından da önemli değişimler geçirdi. Bu açıdan öncelikle Nirvana sound’unu dönemlere ayırıp buna göre bir sonuç beklemek en mantıklısı. Hatta bence şimdiden 3 5 pedal ile Nevermind tonu almaktan vazgeçmek en doğru seçim olur.
Nevermind; diğer pek çok konuda olduğu gibi kayıt açısından da zamanının ötesindeydi. Kurt Cobain pek hoşlanmasa da gitarlar ve vokaller tamamen double track yöntemiyle kaydedilmişti. Yani her vokal ve gitar partisyonu birden fazla kayıt edilip, üst üste olacak şekilde mixlendi. Örnek vermek gerekirse Drain You‘da 5 adet elektro gitar kaydı vardır. Bunlar; 2 adet Mesa Boogie, 2 adet Fender Bassman ve 1 tane de “Super Grunge” ismini koydukları boostlanmış bir Fender Bassmandır. Şimdi bu kadar fazla ve stüdyo kalitesindeki aletlerin üstüste gelerek oluşturduğu soundu maalesef bir Mesa Boogie’den dahi alamayız ki prosesörler hak getire. Bu yüzden birazdan açıklayacağım gitar set-up’ı Nirvana’nın canlı performans sound’u olacaktır.
Gördüğümüz resim 1993 In Utero turundan bir kare. Burada 4 adet pedal var. Soldan sağa; Boss DS-2, Tech21 Sansamp Classic; Electro Harmonix PolyChorus ve Small Clone. Bu set-up Kurt Cobain’in sound olarak geldiği son nokta olarak değerlendirilebilir ki esasen In Utero albümünde de tam olarak istediği soundu oluşturabildiğini söylemiştir.
Bu set-up’ı tek tek inceleyerek soundun nasıl oluştuğunu açıklayalım.
1. Boss DS-2: Esasen 1992’ye kadar 1980 zamanında üretilmiş bir DS-1 kullanan Kurt Cobain, DS-1’in üretimden kalkmasıyla DS-2’ye geçti. Boss firması daha sonra DS-1’i yeniden üretip piyasaya sürse de içindeki op-amp‘ı değiştirdiği için aletin karakteri de değişmişti. Kurt’ün kullandığı ayarlar ise şunlardı; level ve distortion son seviyede, ton saat 11 civarında ve turbo mod 1 de olacak şekilde. Kurt temel distortion efektini In Utero dönemine kadar DS-1 ya da DS-2 den temin ediyordu.
2. Tech21 Sansamp Classic: Kurt’ün hayatına In Utero turu öncesi giren bu alet bir amfi simülatörü olsa da Kurt, In Utero turunda temel distortion efektini bu aletten alıyordu. Bugün hala piyasada bulunabilen bir alet olmasının yanı sıra Tech21 firması bu aleti klonlayıp Sansanmp GT2‘yi üretmiştir, ki bilen bilir bu alet -ya da kopyası bugün pek çok gitaristin set-up’ında olan bir alettir.
3. Electro Harmonix PolyChorus: Diğer adı da EchoFlanger olan bu alet de In Utero döneminde kullanılmış bir efekt aletidir. Heart Shaped Box, Radio Friendly Unit Shifter ve Scentless Apprentice şarkılarındaki karakteristiği sağlamak için kullanılmış aslında. Sanılanın aksine Kurt’ün temel chorus efekti bu aletten sağlanmıyordu.
4. Electro Harmonix Small Clone: İşte bu alet Kurt’ün kariyeri boyunca yanından ayırmadığı ve özellikle Nevermind’ın o ıslak karakteristik soundunu oluşturan yegane alettir. İşte o Smells like teen spirit ve Come as you are’da duyguğunuz dalgalı ses bu aletin karakteristiğidir. Rate potunu da Kurt genellikle saat 12 yönünde ayarlıyordu.
Evet, Kurt’ün temel olarak kullandığı set-up bu kadar basitti işte. Bazı şarkılarda ve kayıtlarda Proco Rat, Big Muff ya da MXR Phase 100 kullansa da temel olarak 1993’e kadar sadece Boss DS-1/2 ve Electro Harmonix Small Clone ile sahneye çıkıyordu. 93’ten sonra da yukardaki 4 alet onun soundunu oluşturuyordu.
Sonuç olarak Nirvana sound’u en basit anlamıyla “klasik” bir rock soundudur ve bunu oluşturmak için set-up’ı miminal seviyede tutmak en önemli husustur. Extra gelen her pedal tona farklı karaktestik katacağı için alacağınız sonuç her defasında değişecektir. Bu noktada belirtmek isterim ki -bence- “en klasik” rock sounduna sahip olan grup AC/DC‘dir ve Angus Young herhangi bir efekt aleti vs kullanmadan gitarını direkt olarak Marshall JMP 100‘e girerek tonunu oluşturmaktadır. Şimdi bu noktada binlerce farklı çeşitte olan efekt aletleri arasında boğulmadan önce sound oluşturmanın ne kadar çok pedal o kadar iyi sound diye bir kuralı olmadığını iyi bilmek gerek. Tekrar görüşmek üzere.
(RIP Kurt)
