Eğer birisine solo atması ya da şarkı soylemesi için eşlik edecekseniz, herşeyden önce mükemmel bir zamanlamayla çalmaya çalışmalı ve asıl duyulması gereken kişinin siz değil o olduğunu hiç unutmamalısınız.
Nasıl solo atabiliriz peki? Hepimiz bu ölümcül soruyu belli bir seviyeye geldikten sonra sormuş ve arayış içine girmişizdir. Blues bu konuda büyük bir zenginlige ve çeşitliliğe sahip bir müziktir. Yıllar içinde kendi tavrını ortaya koymuş pek çok müzisyen blues'a kendi yorumlarını getirmiştir. Bu sanatcıların hepsinin ortak özelliği ise nasıl yaparlarsa yapsınlar yaptıkları şeyin çok güçlü ve kendilerine özgü olduğudur. Blues da gücünü bu noktadan alır. İşin temeline baktığımızdaysa sonuçta hepsinin aşağı yukarı aynı gamı kullanarak birbirlerinden ne kadar farklı olabildiğini görmekteyiz. İşte bu sihir gitaristin algısında, yorumunda ve dokunuşunda gizlidir. İnternette şu anda okuduğunuz gibi nasıl blues çalabileceğinizle ilgili pek cok yayın var. Ben de bunlardan önemli sayılacak kısmını yıllar içinde okudum ve uygulamaya çalıştım. Gamları öğrendim. Sonra akorları nasıl çalabilecegimi vs vs.. ama bunları üst üste koyduğumda asla blues olmuyordu. Çünkü 3 akorun üstüne pentatonik inip çıkmak ve arada sırada bend yapmak asla blues değildi. Blues çok başka birşey ve sanırım bu kadar kastıktan sonra ucundan da olsa yakalamayı başardım onu. Bu sözlerimle kendimi çok süper bir gitarist sandığımı zannetmeyin. belki de bu sitedekilerin içinde en kötülerinden biriyim ama blues'u yakalamayı başardım ve benim istediğim de buydu zaten. Blues'la ilgili her şeyi okuyun. Kimin yaptığını ögrenin. Tabi neden yaptığını da ögrenin. Dinleyin ve çalarken (belli bir teknik birikimden sonra tabi) derdinizi anlatmaya çalışın.
Bu felsefi konuşmalardan sonra yukarıdaki çok zor sorunun yanıtına dönelim tekrar, daha teknik bir açıdan tabi. İlk önce akort etme şekillerinden konuya girebiliriz. Blues'da genellikle yarım ses düşük akort etmek (eb-ab-db-gb-bb-eb (b aka. bemol)) orkestralarda genel kabul görmüş bir yaklaşımdır. Tabi bu, standart akort edemezsiniz demek degildir. Yarım ses düşük çalmanın avantajları ise: daha karanlık bir ton,daha kolay bend yapmak ve standart akortta rahatsız vokalistleri mutlu etmek olarak sıralanabilir. Tek kişi çalan gitaristler ise daha farklı akort sistemleri kullanabilmektedirler. Mesela en üst telinizi biraz gevsetip (standart akortta e den d ye mesela) drop-d denilen sekilde çalmayı deneyebilirsiniz. Böylece çalarken aynı anda sesinizi imite etmeniz cok kolaylaşacak ve tek başınıza olmanıza rağmen çok daha zengin bir tını yakalayacağınızı göreceksiniz. (Tabi şarkınızı da uygun bir tona transpoze ederek) drop-d nin bir başka güzelliği tek parmağınızla bare yaparak üst üç teli kapatarak istediğiniz akorun beşlisini alabilmeniz olacaktır. Mesela sol beşlisini çalmak istiyorsanız 3. pozisyona bir bare basıp üst üç tele vurup beklemeniz yetecektir. Ses kendiliginden gelecektir. Şaşırmayın. Drop-d bugün rock müzikte de pek çok gitaristin tercih ettiği bir sistemdir. Akustik bir örnek isterseniz tavsiyem Bob dylan - Fixin To Die olacaktır.
Tek başına calan gitaristlere bir baska kolaylıkta slide'dır. Bu konudan diğer makalemde de etraflıca bahsetmiştim ama okumayanlar icin slide kullanan gitaristler gitarlarını re major, e major, sol major gibi şekillerde akort eder böylece slideı kaydırdıklarında kromatik biçimde istedikleri sesi daha dolgun biçimde alabilirler.
Akort etmek konusunda seçim tamamen sizin ihtiyacınıza kalmış birşeydir. Ama yeni başlayan birisiyseniz ya da kendi hakimiyetinizden emin değilseniz benim tavsiyem yarım ses kalın ya da standart akort etmeniz lehinedir. Klavyeyi iyice tanıdıktan sonra zaten kendiniz farklı şeyler denemek isteyeceksiniz.
Blues'un en temelinde majör akorlar üstüne çalınan minör gam olduğundan bahsetmiştik. Bu bahsettiğimiz gam pentatoniktir.
a pentatonik (a-c-d-(d#)-e-g-a)
e 5 8
b 5 8
g 5 7(8)
d 5 7
a 5(6) 7
e 5 8
Bu kullandığımız en temel gamdır. Bu kalıbı kromatik olarakta taşıyabiliriz. (3. pozisyonda sol pentatonik, 7.de si pentatonik gibi.) Bir de 0. pozisyon da kullanabiliriz. Tabi bu konu pek çok yeni başlayanın kafasını kurcalar ve gitaristimiz 12.pozisyonda çatır çatır calarken 0. pozisyonu pek tercih etmez. O zaman boş telleri de (0) gama dahil ederek;
e 0 3
b 0 3
g 0 2(3)
d 0 2
a 0(1) 2
e 0 3
ve işte oldu...
Gamlar hakkında ikinci hayati bilgi ise özellikle bazılarını (e-g-a ve b) klavyenin her yerinde çalabiliyor olmanız gerektiğidir. Yani böyle kutu pozisyonunda hapis kalmamalısınız. Pes seslere, tiz seslere her yöne doğru çok sık gitmeseniz bile nerede olduğunuzu bilecek ve yapabilecek kadar hakim olmalısınız. Bunu başarabilmeniz gitar çalma stilinizde çağ atlatacaktır. Aşağıda örnek olarak e pentatonik gamını veriyorum.
e 0 3 5(6) 7 10(12) 15 17(18) 19 22(24)
b 0 3 5 8 10(12) 15 17 20 22(24)
g 0 2(3) 4 7 9(12) 14(15) 16 19 21(24)
d 0 2 5 7(8) 9(12) 14 17 19(20) 21(24)
a 0(1) 2 5 7 10(12)(13) 14 17 19 22(24)
e 0 3 5(6) 7 10(12) 15 17(18) 19 22(24)
(12.ve 24. pozisyonlarda gitarın klavyesinin yeniden başladığını düşünün.)
Bu sistemle notaların yerlerini iyice öğrendikten sonra bildiğiniz tekniklerle sololar atmaya, kayıtlarla beraber çalmaya çalışın. Bu bilginizi pekiştireceği gibi yavaş yavaş dinlediğiniz şeylerin aynısını yapmayı başardığınızı gördükçe daha çok motive olmanızı sağlayacaktır.
Şarkının tonunu bulamıyorsanız canınızı sıkmayın. Yapabildiginiz bir blues rifini kromatik bicimde deneyerek (anahtar-kilit modeli!) en çok uyduğu yerden şarkıya eşlik edin. Yine olmadı derseniz. Şarkının akorlarını tablarını vs bulun ve böylece tonunu tespit etmeye çalışın.
-
Yanlış bilgiler vermeyin kardeşim, git bi bak bakalım jimi hendrix red house ta senin tanmladığın gibi mi çalmış, tamamiyle saçma bir makale.
Üye
cemisTarih
20 Mart 2015 13:39
-
Yanlış bilgiler vermeyin kardeşim, git bi bak bakalım jimi hendrix red house ta senin tanmladığın gibi mi çalmış, tamamiyle saçma bir makale.
Üye
cemisTarih
20 Mart 2015 13:39
-
Yanlış bilgiler vermeyin kardeşim, git bi bak bakalım jimi hendrix red house ta senin tanmladığın gibi mi çalmış, tamamiyle saçma bir makale.
Üye
cemisTarih
20 Mart 2015 13:39
-
eminsin de mi...son kararın yani...sonra ya pardon davulcuymuş deme de...
-
Aman allah ! Albert Ammons'a gitarist demişim, neyse kimse farketmeden toparlıyorum. Piyanist demek istemiştim (ve çok da inanılmaz bir piyanist).
-
Öncelikle teşekkür ederim çok aydınlatıcı bir makale olmuş.
Fakat "Boogie John Lee Hooker'ın yarattığı bir blues türevidir" demişsin, benim bildiğim JLH'den önce Boogie akımı vardı Albert Ammons gibi gitaristler ile.
-
her kelimesini ben yazdım. sanırım başka bir sitede görmüş olabilirsin ama alıntı olan odur. :)
-
makale gayet başarılı ama alıntı..
-
bu makale alıntı
-
konservatuardan daha iyi bluescu çıkabilir..teknik olarak kendini geliştirmen gerekiyorsa bu işin teorisini bileceksin..Big Joe ların,Robert Johnsonların,Sonny Terrylerin,Browm Mcghee lerin dönemi geride kaldı..adam gibi bir blues müzisyeni olmak için teoriyi bilmek lazım.
-
harika bi makale olmuş...iyi çalışmalar adaş ;)
-
eline yüreğine sağlık. kalp=blues
-
"blues nasıl çalınır?" sorusuna verilebilecek güzel bir cevap.tebrikler.
-
Okumayı bitirince üzüldüğüm ender makalelerden birini daha görmüş oldum...Ellerine sağlık.
Üye
OnanTarih
19 Kasım 2006 00:00
-
başarılı olmuş eline sağlık
-
herkes mükkemmel demiş,aynı seyi tekrar etmek hos olmıyacak biliyorum ama gercekten mükkemel bi makale,eline saglık.
Üye
bleakTarih
9 Ağustos 2006 00:00
-
çok güzel makale bravo,
bu arada blues çalanlara fender teller tavsiye ederim, super 250s taktım epi lp spe2 gitarıma ve gitar resmen değişti
Üye
retenueTarih
27 Temmuz 2006 00:00
-
www.kutayyavuz.com
ve
www.5ceker.dinozoruz.com
ziyaret etmeden geçmeyin !
Üye
kutay__Tarih
23 Temmuz 2006 00:00
-
iyi bir çalışma olmuş..arkadaşlar siteye yeni üye oldum.söylersem reklam olur mu bilmiyorum ama googleda "guitar scales" diye aratıp ilk çıkan linke tıklarsanız çok eğitici bir gam bilgisiyle karşılaşırsınız..bilenler vardır belki? ama bilmeyen arkadaşlarımız öğrensin..bu arada nick olarak heryede dorianı kullandığım için burda da onu aldım..daha doğrusu by_dorian şeklinde..bu nicki kullanan arkadaşlar kızmasın lütfen... :)
-
bu zamana kadar bir çok tarzda çalıştım ama, blues ile uğraşırken rahatladığımı anladım.
-
zamanında ''oh my baby'' diyen, missisipi, louisiana ve benzeri ovalarda varoluş mücadelesi veren siyahların; önceleri evlerinde sonra kiliselerde daha sonrada aylarca süren gece kulübü turnelerinde dünyaya yaydığı blues, new orleans, chicago gibi şehirlerde başını kaldırabilmiş. Blues'un son mabedi Beale caddesinde ki hareketlilikte bittikten sonra olay, çeşitli devlet politikalarıyla ''go johnny go'' derecesine gelmiş. Beyazların bu müziği daha sert bir forma sokmasından sonra 50' 60' blues tarzı bazı radyo istasyonlarının cızırtılı kayıtlarında kalmış ve böylece muddy waters'ın b.b king'e bıraktığı miras günümüzde yavaş yavaş bar köşelerinde adeta ordu kalabalığında ki blues gruplarına devrolmuştur. tabi bu konuda ansiklopedi bile yazzılır ama arkadaşın yaptığı makaleyi görünce dayanamadım çok da hoşuma gitti, uykuya yenik düşmemeye çalışaraktan bişeyler paylaşmak istedim.. eyvallah
-
tek kelime ile muhteşem
P.S Bursada blues ölmedi ben hala varım
Üye
85Tarih
2 Ekim 2005 00:00
-
blues bir ifade biçimiyse, yazıya ne hacet.. güzel ama..
Üye
effeTarih
30 Eylül 2005 00:00
-
duygu yoksa müzik yok............................
Üye
orkuneuTarih
18 Ağustos 2005 00:00
-
dostum gitar hakkında bir şey bilmek iste budur gerçekten işime yaradı. teşekkürler
-
iyi olmuşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş
-
sağol be baba bunu arıyodum işte
Üye
slash54Tarih
21 Temmuz 2005 00:00
-
usta vallahi iyi yapmışsın işime yaradı ;)
-
Baya doluymuşsun herhalde, iyi yazmışsın tebrikler.
-
Gerçek bir Blues seven varsa Tom Casty , Body Guy ve Johann Holiday Dinleyin bence harika Blues müziğin Generalleri...
-
çok iyi.blues tam manasıyla bu
Üye
TQLGATarih
15 Mayıs 2005 00:00
-
abi mükemmel olmuş yorumuna sağlık
Üye
16mAvİTarih
8 Mayıs 2005 00:00
-
skip James Nerdesin ! ? Süper Bir yazi! ...
-
gerçekten baya emek haracamışsın düşüncelerine tamamen katılıyorum!!!blues'un mantığını çok güzel anlatmışsın ama teknik bilgiler falan biraz eksik ve yanıltıcı!!gerçekten teşekkür etmek gerekir emeiğin için
-
Sizi bu güzel makale yi bize sunduğunuz için teşekkür ederim?
-
İlk olarak;
yazar, "son söz" bölümünde olumsuz eleştiriye neden olabilecek her türlü yoruma son noktayı koymuştur. Anlamayanların bir kez daha dikkatlice "son söz" bölümünü okumalarını rica ediyorum. Tamamıyla kişisel deneyim ve birikimlerine dayandığını belirtmiş; okuyucuları bu makaleyi ezberlemeye değil, daha çok blues dinlemeye ve hakkında okumaya yönlendirmiştir. Bu makalenin bir otorite tarafından yazıldığını iddia etmemiş; aksine kendi serüveninin başkalarına feyz olmasını dileyerek kaleme aldığını açıkça vurgulamıştır.
İkincsi;
hakkında türkçe kaynağın hemen hemen hiç bulunmadığı bir konuya daha faydacı yaklaşılması gerektiği taraftarıyım. Yıpratmak yerine bu bilgilerin sömürülmesi lazım. Keza tekrarlamaktayım ki; bu konuda ve bu verimlilikte TÜRKÇE KAYNAK YOK!
Üçüncüsü;
konu hakkında yeterli kaynağa ve donanıma sahip arkadaşların, bundan daha iyi makaleler yazmaları garaj için daha faydalı olacaktır.
Tebrikler dostum! Ruhuna, parmaklarına, blues için feda ettiğin yıllara sağlık diyorum.
GO JOHNNY GO GO GO!
-
insanın kendini müzikle ifadesidir blues arkadaşın yazdıklarına katılıyorum
bravo...
-
arkadaşı gerçekten duygu ve düşüncelerini gayet açık bir şekilde insanlarla paylaştığı için takdir ettiğimi söyleyeyim.Müziğin kökü olan blues gerçekten çok içten,manalı bir müzik.Umarım Türkiye'de de hakettiği yere gelir.
-
iddaalı bir konudur müziğin nasıl çalınması gerektiği belki Fazıl Say motzart'ı nasıl yorumladığını anlatabilir ama alçak gönüllülükle shopen'i çaldığını ama daha iyi çalanların bunu anlatması gerektiğinide söyler.(bu nacizane bir örnektir.) müziği hakikaten teoride ve pratikte bitirmek ki bu kendine müzisyen diyen biri için pekte mümkün değildir.bir virtüöz bile halen kendi alanında çalışmakta ve bunu geliştirmektedir.bilimsellikten asla uzaklaşılmamalıdır.duygu desen hergün bambaşka duygular içindesin. beni en çok korkutan jazz veya blues yaptığını söyleyen amatörlerdir.burada eleştirdiklerim bu makaleyi yazan müzisyen arkadaşım değildir.şahsımda dahil olmak üzere ahalidir muhatabım.flyfinger arkadaşımıda destekler nitaliktedir bu yorum .
iyi çalışmalar
-
eyvallaaahhh!! derim ellerine sağlıkk!!!
-
Gerçekten mükemmel yazı. Benim için çok faydalı oldu.
__BRAVO___BRAVO___BRAVO___!!!
Üye
heatTarih
18 Nisan 2005 00:00
-
tebrikler saglam bi makale olmus..
-
braavooooooo bravvvvvvvvvoooooo
-
ayrintili ve açiklayici bir makale..tebrikler..
-
valla helal olsun be kocum manyaksın cok iyi hazırlamışsın bravo süper...
Üye
BucHoTarih
10 Nisan 2005 00:00
-
güzel bir makale olmuş.helal koçum
-
anlatım süpher tebrikler akıcı bi diille anlaşılır olmuş ;) blues dinlenmez mi ya ??
Üye
haRbiiTarih
8 Nisan 2005 00:00
-
cok ıyı acıklayıcı ve sanatın nasıl olması gerektıgını vurglayan bır makale ınsanlar bunu okuyunca gercekten de aydınlancaklardır. tebrık edetım yasasın sanat yasasın blues yasasın rock
Üye
assTarih
4 Nisan 2005 00:00
-
eline sağlık
Üye
smasTarih
3 Nisan 2005 00:00
-
thanks...
and forever blues...
her ne kadar blues tadını gitarımda çıkartamasam da
-
bu kadar adam tebrik etmis fazla konusmaya gerek yok... herkeze katiliyorum.
-
üstadsın ancak bu kadar tarif edilebilirdi diye düşünüyorum ellerine sağlık cidden çooooook güsel olmuş.
-
cok guzel olmus tebrikler...
-
çok güzel ve başarılı bir makale
verdiğin emeği ayakta alkışlıyorum
-
gayet guzel ozetlemıssın john lee hooker ın dedıgı gıbı ''hız kuşlar icindir''
-
john lee hooker un gitarın başında onu dinleyerek ölmek isterdim... bunu tekrar düşündürdüğün için teşekkürler...
-
Viva BLUES!...
-
bravoo alkis
-
GErcekten bayagi ugrasmisin , blues sevmem ama saygi duyarim....
-
Ellerinden opuyorum ustad...
Üye
GRACTarih
21 Mart 2005 00:00
-
keşke blues müzige pop müzigine verilen önem verilse
-
teşekkür ederim
emek vermişsin, güzel şeyler yazmışsın...
-
müthiş olmuş!
-
gayet başarılı bir makale tebrikler...
