Tarih boyunca müzik yapmak için pek çok alet tasarlanmış ve hala da yenileri tasarlanmakta. Vurmalı, telli, üflemeli çalgıların birçok farklı türü geliştiriliyor. Hatta birden farklı türü bünyesinde barındıran "melez" enstrümanlar icat ediliyor. Ancak bugün burada anlatacağım alet tüm bunlardan çok farklı. Esas işlevi müzik yapmak olmayan bir aletten, testereden bahsedeceğim.
Bakırdan yapılmış görece esnek testereler eski Mısırda sık kullanılan aletlermiş. Çekiçle dövülerek şimdiki testerelerden daha kısa biçimde yapılırlar, ağaç kesmede ve marangozluk işlerinde kullanırlarmış. Daha esnek olan çelik testereler ise 17. yüzyıl sonlarında yaygınlaşmaya başlamış olmakla birlikte son biçimlerine ancak 19. yüzyılda kavuşmuşlar.
Marangoz testereleri birer müzik aletine nasıl dönüşmüşler?
Testerelerin birer müzik aleti olarak kullanılması ile ilgili farklı kaynaklarda farklı bilgiler bulmak mümkün. Kimi kaynaklar testerenin bir müzik aleti olarak kullanımının başlangıcını 19. yüzyılda Kuzey Amerikadaki bir dağ dizisi olan Apalaş Dağlarına (Appalachian Mountains) dayandırırken kimi kaynaklar ise bu tarihçeyi esnek çelikten yapılan testerelerin toplu üretiminin başlangıcına, yani 17. yüzyılın sonlarına kadar geriletmekte. Amerika kıtasının keşfinden sonra buraya yerleşmeye gelen öncülerin, yanlarında müzik aleti getiremediklerinden, zamanla etraflarındaki aletlerle müzik yapmaya çalışırken de testerenin mistik sesini keşfettiklerinden bahseden farklı bir hikaye de mevcut.
Ayrıca 19. yüzyıl boyunca pek çok rahibin kilise ayinlerinde testere çaldıkları anlatılmakta.
20. yüzyılın başlarında Amerika ve Avrupada müzik testeresi (musical saw), nam-ı diğer şarkı söyleyen testere (singing saw) en popüler dönemini yaşamış. Özellikle taşlamalı güldürüler olan Vaudeville gösterilerinin vazgeçilmez birer parçası olarak görülmüş. II. Dünya Savaşının patlak vermesiyle bu gösterilerin kalkması ve bulunabilen tüm metallerin cephane üretimine ayrılmasıyla testere yapımı da duraklama dönemine girmiş. Ayrıca tüm genç erkeklerin savaşa gitmesiyle, bu geleneksel enstrümanın sonraki nesillere aktarılması zorlaşmış.
Testere çalmak güçlü kollar gerektirdiği için çoğu "testereci" (sawyer/sawer) erkektir ancak tarihte tanınmış kadın testereciler de bulmak mümkün. Bunlar içinde en tanınanlardan biri Marlene Dietrichtir. II. Dünya Savaşı esnasında askerlere moral vermek için yaptığı gösterilerle ünlü olan Dietrich gösterilerinde testere de çalmıştır.