Neydi Bu Değişiklikler?

Bölümler
Yazan: GaRaJ Bekçisi
Tarih: 25 Şubat 2009

O günlerde cazda, doğaçlama dışında özgün özellikler de var olmaya başlamıştı. Peki neydi bu değişiklikler?

1.Senkopasyon: Temponun vurgu noktalarına denk gelmeyen notalar çalmak

2.Enstrüman seçimi: Nefesliler davul ve kontrabas cazı tanımlayan enstrümanlardı.

3.Caz parçalarında volüm değişiklikleri yapmak. Avrupa konser müziğinde o kadar da olmayan bir şeydi bu.

4.Vurmalıların rolünün artması ve buna bağlı olarak melodik enstrümanların daha ritmik ve "perküsif" çalması.

5.Enstrümanın doğal tonunu değiştirmek: Örneğin saksofoncular, özel bir efekt yaratmak adına, tonlarını sertleştirirlerdi. Tromboncular uğuldamaya benzer sesler çıkarırlardı. Sesi değiştirmek adına enstrümana bir obje eklenirdi. Trompetçiler ve tromboncular enstrümanlarının ucuna lavabo açmak için kullanılan pompalar takarak seslerini boğarlardı. (Daha sonra bu obje "surdin" olarak geliştirildi.) Davulcular zilin sesi uzasın diye zillerinin üzerine zincir koyarlardı.

6.Vızıltı, çıngırtı, uğultu gibi tek başına çirkin gelen sesler ilk defa o zaman, müziğe renk katma adına enstrümancılar tarafından icra esnasında kullanıldı.

7.Kısa süreli tekrarların yoğun biçimde kullanımı: Bir örneği davulun parça boyunca "ride" ritmidir. Bir diğer örneği de piyanistin sol eliyle kullandığı "boogie-woogie" ritmidir. Tekrarlanan bas figürleri de bir "groove" oluşturmak adına kullanılan bir tekrar biçimiydi.

8.Aynı anda birçok ayrı ritmin çalınması: Poliritim olarak adlandırabliriz bunu. Afrika müziğinde yaygın olan poliritim, caz da kullanılıyor. Ritimde bir gerginlik yaratarak heyecanın arttırılması için kullanılmaktadır.

9.Tek bir notanın çalınışının, nota şeklinin kişiden kişiye değimesi: Bir notanın uzunluğu, şiddeti, rengi, niteliği (ağır mı hafif mi, büyük mü küçük mü, aydınlık mı karanlık mı, sert mi yumuşak mı), notanın hangi şiddetle başladığı ve notanın ne zaman bozulduğu, vibrato (notanın yakın notalara hızla gidip gelmesi), tremolo (notanın volümünün dalgalanması)

10."Blue note"un kullanımı: Ton dışında bir notadır bu ve blue note'ların kullanımı Afrika müziğinde yaygındır. Piyanonun 12 notası vardır ve bir batı Afrikalı, piyano eşliğinde şarkı söylediğinde, piyanoda olmayan komalı sesler de kullanabilir ve sanki piyano tuşlarının arasındaki notaları söyler izlenimi verirdi. Tabii blue note'lar piyanistler tarafından kullanılamazlardı. Bu komalı sesler şarkıcılar ve nefesliler tarafından kullanılırdı. Gitaristler de teli biraz çekerek elde edebilirler blue note'u. Blue note'un diğer bir tanımı da gam dışında bir ses kullanmak (ama bu nota kromatikle karıştırılmamalı). Daha teknik terimlerle anlatmaya çalışırsak, bir pentatonik minör gamında arttırılmış dörtlü, majör üçlü ve/veya majör yedili, sıkça kullanılan blue note'lardır.

11.Soru-cevap formatı : Örneğin bir çalgıcı kısa bir cümle çalar, diğer bir çalgıcı aşağı yukarı o cümleye benzeyen ya da o cümleyi tamamlayan bir cümle ile cevap verir. (Bunun en tipik örneği Miles Davis'in So What adlı parçasıdır. Basçı bir soru sorar ve nefesliler cevap verir.)

Önceki bölüm
« Caz Tarihi
Sonraki bölüm
Swing'e Yakınlık »

Yorum yazın

Yorum yazmak için üye girişi yapmak gerekiyor.
Üyeyseniz giriş yapın, değilseniz üye olun.
  • emeğine sağlık

    + rep
    Üye
    Leviathan
    Tarih
    4 Temmuz 2009 00:00
  • Oldukça temel eksikliklerle dolu bir makale olmuş, Afrika müziğinin, caz ve blues müziğinin kökenleri, bu müziğin çıkış noktaları, gelişim süreçleri, tarihsel olayların etkisi, geleneksel davranışlar ve daha birçok konuya değenilmeliydi. Derin bir literatür araştırması yapılıp buna uygun bir yazı yazılmalıydı. Birçok enstrümandan verilen örnekler iyi açıklanmamış. Ayrıca doğaçlama denilen olgu sonradan bulunmuş birşey değildi. Afrika müziğinin temellerini oluşturur ve cazın doğuşunun ana etkenlerinden birisidir. (Spiritüaller, worker songs vesaire..) Bu önemli bir bilgi yanlışı. Cazın ilk dönemleri "iyi bir fikir bulunduğunda ona sadık kalınırdı" tarzında son derece yüzeysel bir şekilde anlatılamaz. Hafıza kültürünün cazın ilk dönemlerinde son derece ağır bastığını ve bu hafıza kültürünün, melodinin hafıza yoluyla taşınmasının caza etkisi anlatılmalıydı. Bu haliyle pek kaale alınası bir makale olmamış, daha derli toplu, iyi bir literatür araştırması ve her dönemin müzikleri titizlikle dinlenilerek bir makale yazılmalı.
    Üye
    Brouwer_tr
    Tarih
    4 Temmuz 2009 00:00
  • emeğinize sağlık güzel olmuş
    Üye
    küçük_şeytan52
    Tarih
    7 Mayıs 2009 00:00
  • harika bir makale
    tebrikler...
    Üye
    FeelTheBass
    Tarih
    12 Mart 2009 00:00

Anket

HellYea sorar:
Electric Light Orchestra'nın hangi parçası?
  • Nightrider
  • Don't Bring Me Down
  • I'm Alive
  • Livin' Thing
  • Sweet Talking Woman
  • Blinded By the Light
  • Diğer
//www.garaj.org