Caz her dönem yenilikçi bir tür olarak müzik tarihinin sayfalarında yer alır. Kimileri için anlaşılması zor ve kafa ütüleyici olarak nitelendirilirken, kimileri için enstrüman kullanımları, armonik yapısı, tını ve ritimlerin üst sınırlarında dolaşan ve müziği bu anlamıyla zorlayan mükemmel bir türdür. Bu sınırların zorlanması cazda kullanılan enstrümanların hem ritmik hem de melodik olarak tatmin edici, icracının da doyurucu olabilmesi önemli. Elbette her enstrüman hem ritmik hem de melodiktir. Ancak burada sözü geçen ritmiklik aynı zamanda müzik bilimciler tarafından perküsyon olarak da görülen piyano gibi enstrümanlar. Bu sayıdaki konumuz sözünü ettiğimiz enstrümanlar kategorisinin neredeyse üst taraflarında bulunan, cazın vazgeçilmez enstrümanı vibrafon. Enstrüman, bir virtüözün elinde sınırlarını hayal bile edemeyeceğimiz düzeyde zorlaşabiliyor.
Tuşlu, paletli
Ksilofon ve marimbayla benzerlik gösteren enstrüman, alüminyum tuşların yanı sıra, tahta tuşlardan da oluşabiliyor. Bazı ansiklopediler, marimbadan daha gelişmiş enstrüman biçimi olarak vibrafonu tanımlıyor. Çalgı vibraharp ismiyle de bilinmesine karşın bu isim çok da yaygın değil ve enstrümanın değişim serüveni sırasında konulmuş bir ad.
Vibrafounun başlıca parçaları, tuşlar, rezanatörler, sesin şiddetini belirleyen pedal, motor, elektrikle çalışan bir palet, tüpler... Enstrüman, ucu topuzlu çubuk olarak tarif edebileceğimiz maletlerle tuşlara vurularak çalınıyor.
Uzun çubuklardan oluşan tuşların altında, uzunluğu hesaplanarak yapılmış birer tüp bulunuyor. Bu tüplerin içindeki hava elektrikli bir paletle büyüyor. Bu da maletlerle vurulan tuşların sesini çoğaltıyor ve yansımasını sağlıyor. Enstrüman adını, vibrato etkisi oluşturan aksamlarından alıyor. Enstrümanda bulunan bazı aksamlar, nota değerlerinin belirlenmesini, bazıları ise entonasyonu belirliyor.